Imperativo jest trybem rozkazującym. Jego zastosowanie jest bardzo podobne do polskiego odpowiednika. Umożliwia wyrażanie rozkazów, nakazów, zakazów, a także próśb i rad.
Tworzenie i końcówki
| | Imperativo - końcówki czasowników |
| I koniugacja | II koniugacja | III koniugacja
typ A | III koniugacja
typ B |
|
io
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
tu
|
-a
|
-i
|
-i
|
-isci
|
|
lui/lei
|
-i
|
-a
|
-a
|
-isca
|
|
noi
|
-iamo
|
-iamo
|
-iamo
|
-iamo
|
|
voi
|
-ate
|
-ete
|
-ite
|
-ite
|
|
loro
|
-ino
|
-ano
|
-ano
|
-iscano
|
I koniugacja - przykład
czasownik
cantare - śpiewać
Liczba pojedyncza
1. io
-
2. tu
canta
3. lui, lei
canti
Liczba mnoga
1. noi
cantiamo
2. voi
cantate
3. loro
cantino
II koniugacja - przykład
czasownik
credere - wierzyć
Liczba pojedyncza
1. io
-
2. tu
credi
3. lui, lei
creda
Liczba mnoga
1. noi
crediamo
2. voi
credete
3. loro
credano
III koniugacja typ A - przykład
czasownik
aprire - otwierać
Liczba pojedyncza
1. io
-
2. tu
apri
3. lui, lei
apra
Liczba mnoga
1. noi
apriamo
2. voi
aprite
3. loro
aprano
III koniugacja typ B - przykład
czasownik
finire - kończyć
Liczba pojedyncza
1. io
-
2. tu
finisci
3. lui, lei
finisca
Liczba mnoga
1. noi
finiamo
2. voi
finite
3. loro
finiscano
Uwaga!!!
- imperativo czasowników I koniugacji w 2 os. l. poj. jest identyczne z 3 os. l. poj. formy presente indicativo,
- imperativo czasowników II i III koniugacji w 2 os. l. poj. jest identyczne z 2 os. l. poj. formy presente indicativo,
- imperativo czasowników wszystkich koniugacji w 1 i 2 os. l. mn. jest identyczne z 1 i 2 os. l. mn. formy presente indicativo,
- ze względu na powyższe własności, formy imperativo posiadają identyczne osobliwości do tych, występujących w koniugacjach presente indicativo, (np. reguły dotyczące czasowników zakończonych na -care, -gare, -ciare, -giare, -iare, itd.).
Polecamy zapoznanie się z poniższymi regułami tworzenia presente indicativo:
I koniugacja - przykłady zdań
Parla piano!
Mów wolniej!
Ascolti per favore!
Niech Pan posłucha!
Andiamo!
Idziemy!
Mangiate!
Jedzcie!
Ascoltino!
Niech słuchają!
II i III koniugacja typu A - przykłady zdań
Leggi il libro! Altrimenti non passerai l'esame.
Przeczytaj książkę! Inaczej nie zdasz egzaminu.
Scriva il mio indirizzo!
Niech Pan zanotuje sobie mój adres!
Sentiamo!
Słuchajmy!
Prendete questo pacco e lo mandate al nostro cliente!
Weźcie tą paczkę i prześlijcie ją do naszego klienta!
Chiudano la porta per favore!
Niech zamkną drzwi!
III koniugacja typu B - przykłady zdań
Finisci di lamentare!
Skończ narzekać!
Pulisca il pavimento!
Niech Pani wyczyści podłogę!
Finiamo di chiacchierare! Cominciamo a lavorare!
Skończmy plotkować! Zaczynamy pracę!
Capite per favore, questo non è colpa nostra!
Zrozumcie, to nie jest nasza wina!
Gestiscano bene la loro azienda!
Niech zarządzają dobrze swoją firmą!
Czasowniki zwrotne
Tworzenie formy imperativo czasowników zwrotnych:
- usunięcie końcówki z czasownika,
- dodanie charakterystycznej końcówki imperativo dla danej osoby (według I, II lub III koniugacji - w zależności od czasownika),
- dodanie zaimka zwrotnego na koniec czasownika (lub przed czasownik - w 3 os.).
Przykłady:
Lavati!
Umyj się!
Si pettini!
Niech się Pan uczesze!
Svegliamoci!
Obudźmy się!
Sbrigatrevi!
Pospieszcie się!
Si alzino!
Niech wstaną!
Czasowniki nieregularne
Część czasowników tworzy
imperativo w sposób nieregularny. Oto niektóre z nich: avere, andare, bere, dare, dire, essere, fare, rimanere, salire, sedere, stare, tenere, uscire, venire.
Przykłady:
Abbi pazienza! (avere)
Miej cierpliwość!
Abbiate pazienza! (avere)
Miejcie cierpliwość!
Dimmi la verità! (dire)
Powiedz mi prawdę!
Siate tranquilli! (essere)
Bądzcie spokojni!
Sii tranquillo! (essere)
Bądź spokojny!
Fammi sapere! (fare)
Daj mi znać!
Venga al mio ufficio domattina! (venire)
Niech Pani przyjdzie do mojego biura jutro rano!
Przeczenia w imperativo
Tworzenie przeczeń polega na:
- dodaniu non przed czasownikiem w formie imperativo,
- dodaniu non przed czasownikiem w bezokoliczniku (tylko w 2 os. l. poj.)!
Przykłady:
Non fare stupidaggini!
Nie rób głupot!
Non venga oggi! Ho poco tempo.
Niech Pan nie przychodzi dzisiaj! Mam mało czasu.
Non venite a trovarmi! Mi sento male.
Nie przychodźcie mnie odwiedzać! Źle się czuję.